Żyjemy w czasie, w którym bodźców jest więcej niż kiedykolwiek wcześniej. Informacje napływają nieustannie, tempo życia jest szybkie, a oczekiwania – zarówno społeczne, jak i te, które sami sobie stawiamy – rosną cały czas. Nic więc dziwnego, że stres i lęk stały się doświadczeniem powszechnym, stałym i wpisują się już w normy reakcji fizjologicznych.
Co ważne – stres sam w sobie nie jest problemem, jest potrzebny w sytuacjach zagrożenia, kiedy w środowisku pojawia się np. agresor. Stres, czyli tak na prawdę pewna dynamika hormonalna w ciele, w której dominuje głównie kortyzol jest naturalną reakcją mobilizacyjną organizmu. Niestety przedłużony, nieuregulowany stres przechodzi w lęk, napięcie, bezsenność, a z czasem w objawy psychosomatyczne.
Skąd bierze się lęk? Psychologiczne podłoże
Lęk nie pojawia się w próżni. Zwykle jest reakcją na:
- brak poczucia bezpieczeństwa,
- nadmiar odpowiedzialności,
- doświadczenie braku wpływu,
- presję kontroli.
Często też lęk jest niewyrażoną emocją, która „zawiesiła się” w ciele, ponieważ w przeszłości nie było warunków, aby ją przeżyć. I tu jest przestrzeń na pracę z coachingiem systemowym, aby odnaleźć w sobie to miejsce, w którym wspomnienie zagrożenia zostało zatrzymane. Nie ma tu też lepszego sposobu jak oddech, który prowadzi do uwolnienia napięcia z układu nerwowego.
Lęk jako pamięć ciała
Twój układ nerwowy zapamiętuje wszystkie napięcia i doświadczenia, od chwili kiedy pojawiłeś/aś się w brzuchu mamy. Jeśli kiedyś musiałaś/musiałeś radzić sobie sama/sam, być „dzielna/y” lub szybko dorastać, ciało mogło nauczyć się nie ufać światu ani ludziom. To wzmacnia reakcję „walcz/uciekaj” – nawet wtedy, gdy realne zagrożenie już nie istnieje. To oczywiście przekłada się na Twoje myśli i sposób podejmowania decyzji w życiu. Pomyśl teraz o jakiejś aktualnej, stresującej sytuacji ze swojego życia i świadomie przyjrzyj się myślą, które właśnie przy tym wspomnieniu generuje Twój umysł. Mogę się założyć, że Twoje myśli raczej są w tym przypadku niewspierające, zamiast popychać do działania zapewne w dużej mierze zamrażają je. Oczywiście to normalne, bo nasze myśli zawsze są pochodną naszego wewnętrznego stanu emocjonalnego. A teraz pomyśl; jak bym się czuł/a gdybym nigdy nie miał/a takich myśli na ten temat? Jest różnica prawda?
Lęk dziedziczony w rodzinie pochodzenia
W coachingu systemowym zakłada się, że każdy z nas jest częścią większej całości – swojej rodziny. Rodzina jest tu rozpatrywana jako pewien złożony system, na który składają się jego członkowie i wydarzenia. To, jakie emocje były dopuszczalne w tym systemie, a które blokowane, kształtuje nasz sposób reagowania na świat.
Przykłady transgeneracyjnych wzorców lęku:
- „Nie okazuj słabości.” → lęk przed proszeniem o pomoc
- „Musisz sobie radzić sama/sam.” → chroniczne napięcie i przeciążenie
- „Świat jest niebezpieczny, ludzie są wrodzy.” → lęk przed zmianą, ryzykiem, relacją
- Trauma przodków (wojna, bieda, przemoc, nagłe straty) → podwyższony poziom czujności i kontrolowania rzeczywistości
Lęk może więc być odziedziczony nie genetycznie, lecz emocjonalnie i behawioralnie. Dzieje się tak, bo każde kolejne pokolenie lojalnie odtwarza znany program, który w danej rodzinie gwarantował przetrwanie, np. chroniąc przed stratą.
Uwolnienie go zaczyna się wtedy, kiedy zaczynasz:
- Rozpoznawać swoje wzorce zachowań zauważając, że odtwarzasz podobne reakcje na podobne sytuacje
- Oddzielać to, co moje, od tego, co przejęte, pracując świadomie nad swoimi myślami i reakcjami uczuciowymi z ciała
- Uczyć się regulacji układu nerwowego – zamiast wchodzić w znajomą kontrolę i mechanizmy obronne
Szybkie strategie wsparcia, które możesz tu zastosować
1. Nazwij to, co czujesz
Większość lęku maleje, gdy zostaje zauważony, uznany i poczuty.
Przykład zdania:
„Teraz czuję napięcie i niepokój. Widzę, że moje ciało reaguje.”
To przesuwa uwagę z zagrożenia na obserwację, co aktywuje korę przedczołową (logiczny mózg).
2. Oddychanie z wydłużonym wydechem
Wdech 4 sekundy – wydech 6–8 sekund, przez 2 minuty.
To prosta, fizjologiczna droga do zmniejszenia napięcia i regulacji nerwu błędnego.
3. Technika: „Ziemia pod stopami”
Połóż obie stopy mocno na podłodze, poczuj przy tym swój ciężar ciała i oddech. Następnie z każdym oddechem skupiaj uwagę na tym jak stopy opierają się o podłoże, tak jak byś chciał/a oddychać właśnie do nich.
Po chwili Twój mózg dostaje sygnał: „jestem tu i teraz, nie w tamtej historii”.
4. Uwolnienie napięcia przez ruch
Lęk jest energią gotowości, czujesz go gdy Toje ciało odczuwa zagrożenie, lub tak interpretujesz daną sytuację.
Jeśli jej nie rozładujesz – zamieni się w napięcie lub natrętne myśli. Kiedy zaczynasz go odczuwać możesz np.;
- przejść się szybkim krokiem,
- potrząsnąć ramionami,
- wykonać 10 spokojnych podskoków.
Ciało rozładowuje lęk szybciej niż myśli.
5. Pytania coachingowe do pogłębienia świadomości
- Co dokładnie próbuję kontrolować?
- Czego tak naprawdę się boję?
- Czy ten lęk jest mój, czy kogoś z rodziny?
- Jak mogę sobie dziś dać odrobinę bezpieczeństwa?
Nie analizuj nadmiernie – odpowiedz intuicyjnie.
Podsumowanie
Stres i lęk nie są wrogiem. To sygnał, że Twój organizm potrzebuje wsparcia, zatrzymania, uznania emocji i powrotu do poczucia bezpieczeństwa. Z tego co widzę na sesjach podczas pracy z moimi Klientami lęk bardzo często ma swoje korzenie w historii rodzinnej – w przekonaniach, lojalnościach emocjonalnych, traumach i sposobach reagowania, które były konieczne do przetrwania. Możesz to zmienić pracując nad sobą.
Kiedy uczymy się regulować układ nerwowy, oddzielać to, co nasze, od tego, co odziedziczone, oraz wprowadzać do życia kontakt, obecność i świadome granice – lęk zaczyna tracić swoją siłę.
Wejdź na https://sklep.monikagoldowska.pl/ i wybierz swoją sesję, aby uwolnić się od przewlekłego napięcia i stresu. Jestem tu by Ci pomóc. Jeśli natomiast masz jakieś pytania zapraszam Cię na bezpłatną sesję wstępną, podczas której porozmawiamy o moic sposobach pracy i uwalnianiu leku, zarezerwuj swoje miejsce tu – SESJA BEZPŁATNA